ANAZΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΧΡΥΣΑΦΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Δεν δίνω καμμία σημασία στη ζωή
Δεν καρφώνω την παραμικρή πεταλούδα ζωής στη σημασία
Δεν σημαίνω για τη ζωή
Μα τα κλαριά του αλατιού τα λευκά κλαριά
Όλες οι φυσαλίδες απο σκιά
Και οι θαλάσσιες ανεμώνες
Κατεβαίνουν κι αναπνέουν στο εσωτερικό της σκέψης μου
Έρχονται δάκρυα που δεν χύνω
Βήματα που δεν κάνω που είναι δυό φορές βήματα
Και που τα θυμάται ο άλλος στην ώρα της παλίρροιας
Τα σύρματα είναι στο μέρος του κλουβιού
Και τα πουλιά έρχονται απο πολύ ψηλά
Να κελαηδήσουν μπροστά σ΄αυτά τα σύρματα
Ενας υπόγειος διάδρομος σμίγει όλα τα αρώματα.

Αντρέ Μπρετόν: Φασματικές στάσεις



Στις 19 Φεβρουαρίου στο Τινσεμπρέ της Νορμανδίας γεννήθηκε ο Α.Μπρετόν (1896-1966).
Ο Αντρέ Μπρετόν συνέδεσε το όνομα του με τον σουρρεαλισμό αλλά και τις ιδιαίτερες απόψεις του για την ποίηση και τα λογοτεχνικά δρώμενα, τα οποία αντιλαμβανόταν ως μιά συνεχώς διευρυμένη ελευθερία που οφείλει να συνδεθεί με την κοινωνία και τα κινήματα χειραφέτησης του ανθρώπου.
Ακούραστα αντισυμβατικός, βρισκόταν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του σε συνεχή πόλεμο με τις κάθε είδους καθεστωτικές απόψεις.
Καμμιά αναφορά στο έργο του, είτε με όρους "αγιογραφίας", είτε με κριτική διάθεση, δεν είναι σε θέση να αποδώσει έστω ένα μέρος του πάθους του, στην προσπάθεια να εξωτερικεύσει και να υπερασπιστεί έμπρακτα τις απόψεις του.

Ο Μπρετόν σπούδασε ψυχιατρική στο Παρίσι και γοητεύτηκε απο τις ιδέες του Ζίγκμουντ Φρόϋντ και την ψυχανάλυση. Παράλληλα απέκτησε κάποιες σημαντικές γνωριμίες απο το χώρο της ποίησης και της λογοτεχνίας, ενώ συνδέθηκε φιλικά με τους Λουί Αραγκόν και Γκυγιώμ Απολλιναίρ. Το 1919 είναι χρονιά σταθμός καθώς θα δημοσιεύσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Ενεχυροδανειστήριο."
Απο το 1919 ως το 1922 όπου θα προβεί σε πράξη δημόσιας αποκήρυξης, ο Μπρετόν έχει ενεργό συμμετοχή στο κίνημα του ντανταίσμού. Μετά απο αυτές τις εξελίξεις συσπειρώνει γύρω του μιά ομάδα διανοουμένων και το 1924 κυκλοφορεί ένα απο τα γνωστότερα βιβλία του (Το μανιφέστο του σουρρεαλισμού) το οποίο γίνεται σημείο αναφοράς του κινήματος.
Πέντε χρόνια αργότερα θα κυκλοφορήσει κι ένα δεύτερο μανιφέστο.



Μέχρι το τέλος της ζωής του, ο Μπρετόν θα παραμείνει παραγωγικότατος και με διαθέσεις ρήξης απέναντι σε ότι θεωρεί περιοριστικό και ανελεύθερο.
Ο θυελλώδης χαρακτήρας του θα αρνηθεί να συμβιβαστεί με τα κυρίαρχα στην εποχή του καλλιτεχνικά και πολιτικά προτάγματα. Η πολιτική κριτική που ασκεί θα τον φέρει σε πλήρη αντίθεση με τον Λουί Αραγκόν και θα έχει σαν κόστος τη φιλία τους.

Το 1934 θα αναλάβει να οργανώσει μιά πρωτοβουλία προσωπικοτήτων της διανόησης με στόχο την αντίσταση ενάντια στον ανερχόμενο στην Ευρώπη φασισμό.
Ένα χρόνο αργότερα θα καυτηριάσει τις πρακτικές του σταλινικού καθεστώτος.
Επισκέπτεται το Μεξικό και γνωρίζει τον Λ.Τρότσκι και συντάσει μαζί του το κείμενο: Για μιά ανεξάρτητη επαναστατική τέχνη, το οποίο συνυπογράφει μαζί με τον γνωστό ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα. Ο Αντρέ Μπρετόν πεθαίνει το 1966 μετά απο ραγδαία επιδείνωση της υγείας του. Στον τάφο του υπάρχει μιά επιγραφή που αναφέρει: Αναζητώ το χρυσάφι του χρόνου.
Το αρχείο του θα πουληθεί σε ιδιώτες το 2003, μετά απο την άρνηση της Γαλλικής κυβέρνησης να το αποκτήσει.

ΔΟΚΙΜΙΑ

• Το Μανιφέστο του Σουρρεαλισμού (19240
  
• Σουρρεαλισμός και ζωγραφική (1928)
  
• Δεύτερο Μανιφέστο (1929)
  
• Ανθολογία του Μαύρου Χιούμορ (1940)
  
• Προλεγόμενα για ένα τρίτο Μανιφέστο (1942)
  
• Ωδή στον Σαρλ Φουριέ (1946)

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΟΙΗΣΗ

• Τα Μαγνητικά Πεδία (1919)
  
• Nadja (1928-1963)
  
• Άμωμος Σύλληψη (1930)
  
• Τα Συγκοινωνούντα δοχεία (1932)
  
• Point du jour (1934)
  
• L’Amour fou (1937)
• Αρκάνα 17 (1944)
  
• Poèmes (1948)
  

Το Όνειρο και η Επανάσταση είναι φτιαγμένα για να συμμαχήσουν, όχι για να αποκλείσουν το ένα το άλλο. Να ονειρεύεσαι την Επανάσταση δεν σημαίνει ‘ότι την αποποιείσαι, αλλά ότι την πραγματοποιείς διπλά και δίχως νοητικές επιφυλάξεις».

Αντρέ Μπρετόν



Η ταινία Ανδαλουσιανός Σκύλος του Λουίς Μπονιουέλ συνόδευσε μιά διάλεξη του Μπρετόν στο πανεπιστήμιο του Μέξικο Σίτυ, όταν επισκέφθηκε το 1938 το Μεξικό με σκοπό να συναντήσει τον Λέων Τρότσκι.