Θέλω να ξυπνώ στο μέσο της νύχτας, Το εύχομαι πάντα προτού κοιμηθώ.
Δεν ξέρω γιατί μ΄ευχαριστεί. Πρίν μερικά χρόνια θα σας έλεγα ίσως ότι αυτό μου άρεσε γιατί υπήρχε πάντα ένας θαυμάσιος κινηματογράφος. Πήγαινα στο κρεβάτι ευτυχισμένος γιατί είχα δεί θαυμαστά πράγματα, μέσα στο σκοτάδι του δωματίου μου.
Όντως προτού αποκοιμηθώ επισκεπτόμουνα τον "τοπικό" κινηματογράφο μου.
Φεντερίκο Φελίνι
Ο μάγος Φελίνι μας αποχαιρέτησε στις 31 Οκτώβρη του 1993, το ξεχωριστό του όμως βλέμμα αποτελεί ένα τρόπο ανάγνωσης της ζωής, με τον οποίο η μνήμη παραμένει γενναιόδωρη.
Στην Ευρώπη του ψυχρού πολέμου, καθώς το σχέδιο Μάρσαλ ανοικοδομούσε το αντίπαλο δέος του ανατολικού μπλόκ, η ανάπτυξη, η ιδεολογική στεγανότητα και η πολιτιστική επέλαση της υπερατλαντικής κουλτούρας, αποτελούσαν άρρηκτα συνδεδεμένες παραμέτρους του μεταπολεμικού κόσμου. Το βιαστικό λούστρο πάνω στα ερείπια της σύγκρουσης που προηγήθηκε, η απόκρυψη των κοινωνικών ανισοτήτων, της υποβαθμισμένης ζωής και του μετέωρου ανθρώπου, έρμαιου αλλαγών και αποφάσεων που ελάχιστα μπορεί να ορίσει τη δυναμική τους, απετέλεσαν τη βάση που δημιουργήθηκε μια νέα κινηματογραφική οπτική.
Μια άλλη θέαση της πραγματικότητας που ονομάστηκε ιταλικός νεορεαλισμός.
Ταινίες με χαμηλό προϋπολογισμό, συμμετοχή πολλών ερασιτεχνών ηθοποιών γεμάτα από τη δύναμη μιας ενίοτε σκληρά αποτυπωμένης εικόνας χωρίς τίποτα το περιττό.
Οι μεγάλοι δάσκαλοι Βισκόντι, Ντε Σίκα,Ροσελίνι, σφράγισαν μια ολόκληρη εποχή με τις μοναδικές τους δημιουργίες, καταγράφοντας με λιτό τρόπο την κοινωνική πραγματικότητα.
Ο Φελίνι μαζί με τον Αντονιόνι είναι δύο από τους καλύτερους μαθητές τους, ενώ ταυτόχρονα ο ένας αποτελεί συμπλήρωμα του άλλου. Οι κοινωνίες της Δ.Ευρώπης καθώς τα χρόνια περνούν αποχαιρετούν τα προηγούμενα χαρακτηριστικά τους, ενώ το κοινωνικό κράτος απαλύνει στοιχειωδώς τις ανισότητες. Αυτό το πέρασμα σε μιά αισθητά λιγότερο ανασφαλή εποχή, τροποποιεί το κέντρο βάρους της ανθρώπινης αναζήτησης, απομακρύνοντας το από ποσοτικά χαρακτηριστικά, εστιάζοντας όλο και περισσότερο, στην ουσία της ύπαρξης.
Ο Αντονιόνι θα αναδείξει τις παραπάνω αλλαγές και τη σχέση τους με τον περιβάλλοντα χώρο, με προεκτάσεις αλληλεπίδρασης.
Ο Φεντερίκο Φελίνι επικεντρώνεται στην ανθρώπινη ψυχή και στα εσωτερικά της τοπία.
Βιώματα, μνήμες, παιδικά βλέμματα, αφηγήσεις ελλειπτικές που αφήνουν τις εικόνες να μιλήσουν για λογαριασμό τους και ν΄αποδώσουν τις κωμικοτραγικές διαστάσεις της ζωής.
Οι γελωτοποιοί, τα μέλη ενός ιδιότυπου βαριετέ είναι πανταχού παρόντες.
Στην αναπόληση του παρελθόντος και τους προσωπικούς απολογισμούς, στην τρυφερότητα και στα αδιέξοδα, στη χαρά και την εναλλαγή της με την αίσθηση του θανάτου.
Μοναδικά παιχνίδια με το φώς και τη σκιά που υπογραμμίζουν τη γλώσσα του σώματος.
Η έξοδος, η σωτηρία και η ελπίδα, κρύβονται στο ελάχιστο, σε μιά έκφραση του προσώπου, σε μία χειρονομία ή ένα χαμόγελο. Σε μιά μουσική που μας γνέφει ν΄αναζητήσουμε το καλύτερο. Αυτό που κάπου υπάρχει εκεί έξω, αρκεί να το φανταστούμε και να το ζήσουμε, βιώνοντας το δηλαδή και στις δύο του διαστάσεις, με μιά χωρίς δισταγμούς εμπιστοσύνη, με τη θλίψη και τη χαρά που απλόχερα μας προσφέρει, η γνώριμη και οικεία από τα παιδικά μας χρόνια φιγούρα του παλιάτσου. Η μοναξιά και η συντροφικότητα, πέρα από τα όρια του προφανούς.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Φελίνι, υπήρξε αγαπημένος σκηνοθέτης του Μάνου Χατζιδάκι.
Ο Χατζιδάκις κατάφερε καλύτερα από οποιονδήποτε να απογειώσει τους υπαινιγμούς των στίχων με τις μουσικές του συνθέσεις.
Η αιωνιότητα είναι η θάλασσα που πηγαίνει μαζί με τον ήλιο, έτσι απλά την προσδιορίζουν οι τελευταίες φράσεις του σεναρίου στον τρελό Πιερρό του Γκοντάρ.
Με την ίδια απλότητα που οι ταινίες του Φελίνι προσφέρουν ακόμα συγκίνηση και διάθεση να αναζητήσουμε μέσα μας τη διαχρονική συνύπαρξη του ανάλαφρου με το τραγικό.
Το εγχείρημα γίνεται ολοένα και πιό δύσκολο και αφορά την ποιότητα των ταινιών και των χώρων προβολής τους.
Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα κάποια σινεμά περιλαμβάνονται στα θύματα της οικονομικής κρίσης. Στην υπαρκτή πιθανότητα μιάς ακόμα μέτριας χρονιάς γεμάτης από σεναριακά κλισέ και ειδικά εφέ που μάταια επιχειρούν να ξορκίσουν το αποτέλεσμα, θα πρέπει επίσης να συμβιβαστώ με την ιδέα, ότι δεν θα ξαναδώ ταινία παρέα με τον εξαιρετικό φίλο και φανατικό σινεφίλ, μαύρο γάτο του "Αλφαβίλ."
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ ΦΕΛΙΝΙ
I Vitelloni-Οι Βιτελόνι
La Strada-Ο δρόμος
Le Notti di Cabiria-Οι νύχτες της Καμπίρια
La Dolce Vita-Γλυκειά ζωή
Boccaccio-Βοκκάκιος
Οtto e Mezzo-8 1/2
Giulietta Degli Spiriti-Η Ιουλιέτα των πνευμάτων
Satyricon-Σατυρικόν
Amarcord-Αμαρκορντ
La Citta della Donne-Η πόλη των γυναικών
E la Nave Va-Και το πλοίο φεύγει
Ginger e Fred-Τζίντζερ και Φρέντ
Intervista-Η συνέντευξη
