Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2009

ΟΙ ΕΛΕΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΓΟΥΤΕΜΒΕΡΓΙΟΥ

Για δεύτερη φορά διάβασα το βιβλίο του Sven Birkerts: Οι ελεγείες του Γουτεμβέργιου, απο τις εκδόσεις Καστανιώτη. Η πρώτη ανάγνωση ήταν παράλληλη με το εξαιρετικό βιβλίο του Walter Ong: Προφορικότητα και εγγραμματοσύνη, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Αφορμή για τη δεύτερη ανάγνωση, , υπήρξε η δήλωση μιάς αγαπημένης φίλης μπλόγκερ που ξεχωρίζει απο τη σαφήνεια και την ειλικρίνεια όσων υποστηρίζει, πως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της ενώ είχε αγοράσει αρκετά βιβλία με την προσδοκία να αξιοποιήσει μ΄αυτό τον τρόπο ένα σημαντικό μέρος του χρόνου της, δεν κατάφερε να διαβάσει κανένα.
Δεν απέδωσε το γεγονός σε οποιοδήποτε εξωγενή παράγοντα, διαπίστωσε πολύ απλά ότι πλέον προτιμά να διαβάζει ηλεκτρονικά. Κάπως έτσι λοιπόν, ένα ζεστό μεσημέρι του Ιουλίου στο μαγευτικό Χαλκούτσι, αποφάσισα να διαβάσω ξανά το βιβλίο του Sven Birkerts.



"Αυτό που ισχύει με την τέχνη ισχύει και με τη σοβαρή ανάγνωση. Απ΄ότι φαίνεται, όλο και λιγότεροι άνθρωποι έχουν τον ελεύθερο χρόνο ή τη διάθεση να διαβάσουν. Και η πραγματική ανάγνωση είναι επίπονη. Αν δεν είμαστε εξασκημένοι, δεν μπορούμε να ανοίξουμε απλώς το εξώφυλλο και να αφεθούμε σ΄ένα διαφορετικό κόσμο. Δεν παρασυρόμαστε τόσο εύκολα, δεν ενθουσιαζόμαστε όπως με τις ταινίες που προβάλλονται στον κινηματογράφο. Αλλά αν διαβάζουμε με επιμονή, αποκτούμε, στην πλέον φορητή του μορφή, έναν απώτερο λόγο ύπαρξης. Κρατάμε στα χέρια μας τον τρόπο να ανακόψουμε την κεκτημένη ταχύτητα της εποχής μας. Μπορούμε να αντισταθούμε στην τάση του ξεφυλλίσματος και να αναδιφήσουμε, να επανεύρουμε, έστω και για λίγο, τη χαμένη μαγιά της συνοχής."


Το παραπάνω κείμενο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της επιχειρηματολογίας του Birkerts
σε ολόκληρο το βιβλίο. Υπερασπιζόμενος σθεναρά μιά μορφή ανάγνωσης, δεν διστάζει να τη συνδέει συνεχώς με τις ευρύτερες ανακατατάξεις που προκαλεί στον κόσμο μας η έλευση της εποχής των εικόνων. Έχω την αίσθηση ότι ο συγγραφέας δεν υποκρίνεται σε κανένα σημείο του έργου του, ότι οι συχνές υπερβολές του είναι φορτισμένες από το μέσα του βάρος που προκύπτει απο αληθινά συναισθήματα. Σ΄εκείνο που θα συμφωνήσω με ευκολία μαζί του είναι στη διαπίστωση ότι χωρίς να παραγνωρίζουμε τη σημασία της προφορικότητας, αλλά
και των αντίστοιχων κοινωνικών σχέσεων που παρήχθησαν κάτω απο την κυριαρχία του προφορικού λόγου, πρέπει να παραδεχθούμε ότι η μετάβαση στο επόμενο στάδιο της γραφής
ήταν σαρωτική ως προς τις αλλαγές, αλλά ελάχιστα βίαιη, επιτακτική και ασφυκτική σε σχέση με την εποχή των εικόνων.


Για τον συγγραφέα η ανάγνωση αποτελεί στάση ζωής με καθημερινές αλλά και υπαρξιακές προεκτάσεις, ένας όρος εξίσου γενναιόδωρος και ασαφής με τον αντίστοιχο της αγάπης, ένας όρος που αποτελεί παράγοντα ρύθμισης και παρέμβασης μας στον ελεύθερο χρόνο.
"Η λογοτεχνία δεν έχει νόημα ως συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί και να συνοψιστεί, αλλά ως βίωμα. Είναι μία συμμετοχική κονίστρα.
Μέσω της διαδικασίας της ανάγνωσης, ξεφεύγουμε από τη συνηθισμένη σχέση μας με το χρόνο που καθορίζεται απο απόσπαση και επιφανειακότητα και μπαίνουμε στο βασίλειο της διάρκειας."
Στο βασίλειο της διάρκειας οι όροι πληροφόρησης,ταξινόμησης και επεξεργασίας ακολουθούν σύμφωνα με τον συγγραφέα, διαδρομές πολύ πιό κοντινές στην "αλήθεια των πραγμάτων"
στο απλό και διαχρονικό διακύβευμα της φιλοσοφίας.
"Πιστεύω ότι αυτό που μας κάνει ξεχωριστό είδος δεν είναι η τεχνολογική μας δεινότητα αλλά η εκπληκτική μας ικανότητα να προσδίδουμε νόημα στην εμπειρία μας και να ψάχνουμε για τελεολογικές νύξεις στον περιβάλλοντα κόσμο."
Όλους αυτούς τους στοχασμούς, ο Birkerts τους πλαισιώνει με ενδιαφέρουσες αφηγήσεις απο τις πρώτες του επαφές με τον κόσμο του βιβλίου, αλλά και με την εκπαιδευτική του εμπειρία.
Για τον ίδιο, η χωρίς όρους αποδοχή των τεχνολογιών και της κουλτούρας που διαμορφώνεται με τη χρήση τους, η σύγχρονη εικονολατρεία, λειτουργεί ενάντια σ΄ένα κόσμο γραφής και ανάγνωσης "όπως τον ξέραμε" κι ο οποίος υπήρξε άρρηκτα δεμένος με ένα σημαντικό μέρος του παγκόσμιου πολιτισμού.
Το βιβλίο του Birkerts το θεωρώ πολύ ενδιαφέρον. Παρά το γεγονός όμως ότι η αφορμή για να
το διαβάσω ξανά, ταιριάζει απόλυτα με ένα μέρος της επιχειρηματολογίας του, προφανώς δεν μπορώ να συμφωνήσω απόλυτα με τις συχνά αφοριστικές του θέσεις.
Κάτι τέτοιο δεν σημαίνει προφανώς ότι βρίσκομαι πιό κοντά στον αντίποδα των απόψεων του. Στο χώρο του διαδικτύου έχω συναντήσει πολλούς που εκδηλώνουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το βιβλίο κι αρκετούς "άρρωστους" μ΄αυτό.
Απλά η συγκεκριμένη ασθένεια προυπήρχε και δεν δημιουργήθηκε από το Μέσο, γεγονός που κάνει τους προβληματισμούς μου αναμενόμενους και λογικούς.


ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΑΡΡΩΣΤΟΙ

Βιβλία και ξερό ψωμί

Ανάγνωση

Golem

Librofilo

31 σχόλια:

manetarius είπε...

No1 σχόλιο (αν προλάβω δηλαδή τις άλλες!)

Ερώτηση: Με τι πλένεις τα σεντόνια σου και είναι έτσι κάτασπρα;

Έχω πρόβλημα ... ούτε ένα σχόλιο δεν μπορώ να γράψω και να μην παρασυρθώ απο τη βλακεί αμου.. πόσο μάλλον να διαβάσω και βιβλία!

(εσείς πάντως είστε πολύ μορφωμένος ε;)

υ.γ. ευχαριστούμε για τα λίνκια, μπας και γίνουμε άνθρωποι!

aKanonisti είπε...

Και εγώ λατρεύω το διάβασμα....
και ξεχωρίζω το ηλεκτρονικό διάβασμα από το παραδοσιακό....
Το παραδοσιακό με απορροφά ολόκληρη... το ηλεκτρονικό δεν τα καταφέρνει...
Ισως οι πολλαπλές του δυνατότητες...τα άπειρα link και ο πειρασμός του google σε κάθε άγνωστη λέξη...με αποσυντονίζει σαν απόλυτα βουλιμικό άτομο...
Δεν ξέρω....
Ξέρω μόνο πως αν δεν διάβαζα... και δεν φωτογράφιζα...
θα έπληττα αφόρητα....
ενώ τώρα.. κάπως την παλεύω...

(μανιταράκι... πάμε τώρα να συνεχίσουμε τις χαζομάρες στο προηγούμενο ποστ???)
Χαχαχαχαχχχαχαχαχαχαχαχαχαχα

Χάρης είπε...

Καλά ο άνθρωπος τα σπάει. Τι επιχειρηματολογία είναι αυτή; Ευτυχώς που έβαλες το απόσπασμα και μας άνοιξαν τα μάτια!
Κάτι τέτοια έπρεπε να διδάσκουμε (εγώ σε περίπου 3 χρόνια από τώρα) στα σχολεία και όχι Παπανούτσο και Τερζάκη...

annabooklover είπε...

Παρόλο που έχω κολλήσει με το ηλεκτρονικό διάβασμα, και ζαχαρώνω ένα Kindle, νομίζω ότι δε θα αναρρώσω ποτέ από τη βιβλιομανία μου. κυπ, έγραψες πάλι!

Rania είπε...

Θα το χτυπήσω το βιβλιαράκι,φεύγω τρέχοντας.

Ανώνυμος είπε...

H ηλεκτρονική ανάγνωση πάντως ας μην ξεχνάμε ότι παρέχει οικονομικά οφέλη σε σχέση με το οπωσδήποτε ακριβό βιβλίο.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

manetarius
Skip πανίσχυρο μικρό χρησιμοποιώ συνήθως.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

aKanonisti
Έτσι είναι όπως τα λες με το ηλεκτρονικό διάβασμα.
Είναι μία εντελώς διαφορετική κατάσταση κι εμπειρία ανάγνωσης που δεν έχει καμμία σχέση με το "φεύγα" του βιβλίου.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Χάρης
Πέρα από τις απόψεις και ο τρόπος γραφής του βιβλίου είναι στο σύνολο του εξαιρετικός.
Αξίζει να το διαβάσεις.

Roadartist είπε...

Ωραίες οι προτάσεις σου..Να πω την αμαρτία μου.., αν και έχω κατεβάσει αρκετά ebooks, και χρησιμοποιώ πολύ το διαδίκτυο, την ανάγνωση την χαίρομαι μόνο μέσω του βιβλίου.. ως τώρα.. Άσε που έχω και μια σχέση περίεργη με τα βιβλία που διαβάζω.. λολ.. Σημειώνω, τραβώ γραμμές, γράφω παράλληλα δίπλα δικές μου σκέψεις, τσαλακώνω σελίδες (εεεεε μόνο στα δικά μου, όχι σε αυτά που μου δανείζουν..)

ΥΓ Ευτυχώς δεν χάθηκε! :)

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

annabooklover
Σιγά να μην υπήρχε περίπτωση να αναρρώσεις ποτέ.
Κι εγώ ζαχαρώνω διάφορα αλλά τα βιβλία παραμένουν στη θέση τους (άλλο πρόβλημα αυτό)
Το ζήτημα είναι τι αντιπροσωπεύει εκείνος ο τύπος αναγνώστη που έχει διάθεση για διάβασμα και το βασικότερο μέρος των εμπειριών του είναι ηλεκτρονικό.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Rania
Και πολύ καλά θα κάνεις.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Ανώνυμος
Δεν είναι φτηνό το βιβλίο αλλά ούτε και τόσο ακριβό τηρουμένων των αναλογιών με καφέδες, τσιγάρα κλπ.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Roadartist
Κι εγώ σημειώνω στα βιβλία μου κατά κύριο λόγο στα δοκίμια.
Αυτό που τα σώζει είναι οι γνωστές λακωνικές μου διαθέσεις που δεν βρίσκουν τον απαραίτητο χώρο και μ΄αναγκάζουν να γράφω αλλού τις σκεψεις μου.
Ευτυχώς που το βρήκατε, στερώντας πολύτιμο χρόνο από τις βόλτες σας Παρασκευή βράδυ.

fghttpower είπε...

Εκεί που η ηλεκτρονική ανάγνωση κάνει θραύση είναι στις εφημερίδες και σ ενα βαθμό δικαίως.
Πάντως πολύ σπάνια βλέπουμε όταν πάμε για καφέ κάποιον με πολιτική εφημερίδα.
Συνήθως είναι αθλητικές ή free press που τη βρίσκει στο μαγαζί.

Χριστίνα Παπαγγελή είπε...

Μάλλον πρέπει να σ' ευχαριστήσω αν και μας θεωρείς ... άρρωστους, αγαπητέ κ.υ.π., αφού μας αγαπάς...

Το γιατί 9και πώς)τώρα διαβάζει κανείς ένα βιβλίο είναι ολόκληρη ιστορία... πάντως, ένας ισχυρός λόγος για τον οποίο διαβάζω, και μάλιστα λογοτεχνία, είναι για να ...κοιμηθώ! και μάλιστα, όσο πιο ωραίο είναι το βιβλίο, τόσο πιο γρήγορα κοιμάμαι!

Επίκουρος Ιατρός Ψυχιατρικής είπε...

Σας ενημερώνω οτι από σήμερα η ασθενής μου διεκδίκησε και πήρε με το σπαθί της έναν μήνα άδεια!
Έτσι είναι... άμα πληρώνεσαι καλά μπορείς να δώσεις και 20 χρόνια αναρρωτική!

Τους ευγενικούς μου χαιρετισμούς στον ατζέντη που δέχτηκε να παραχωρήσει τον μισθό του σε μένα προκειμενου να δώσω άδεια στην πελατισα του για να ηρεμήσει λίγο κι αυτός!

Εγώ ο Ιατρός!

Adamantia είπε...

Aσχετο βέβαια αλλά αυτό μου μ'εκνευρίζει πιο πολύ στην ηλεκτρονική ανάγνωση είναι τα ανέκδοτα. Παλιά τα λέγαμε κι από στόμα σε στόμα τα θυμόμασταν όλα. Τώρα τα διαβάζουμε μόνο σε μαιλ κι από οθόνη σε οθόνη δεν τα θυμάται κανείς!

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

fghttpower
Η ηλεκτρονική ανάγνωση εφημερίδων είναι απόλυτα δικαιολογημένη και λόγω κόστους (Κυριακάτικες)

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Χριστίνα Π
Με τη λογοτεχνία μου συμβαίνει σπάνια ο γλυκός ύπνος με τα δοκίμια όμως μιά χαρά ειδικά αν έχουν πολλές παραπομπές.
Σας καμαρώνω με την αρρώστια σας και πάντα θαύμαζα την προσήλωση και την συνέπεια.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Επίκουρος Ιατρός Ψυχιατρικής
Ευχαριστώ για την ενημέρωση γιατρέ μου.
Εσείς, εγώ, η ασθενής σας και ο ευέλικτος ατζέντης της, μιλάμε για οργιώδη διαμεσολάβηση.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Adamantia
Που λες, σε ένα σαφλαρι στην Αφρική, ήταν ένας Γερμανός, μιά Ελληνίδα και μιά έμπειρη γυναικολόγος...

Rania είπε...

Ωπα, αλλαγές στη διακόσμηση βλέπω.
Σωστός.

kostaslogh είπε...

Ωωω!!
μεγάλο και ωραίο θέμα!
Δυστυχώς βιώνω τα αποτελέσματα μιας μακράς αποχής απ ΄το διάβασμα,εξ αιτίας κυρίως της ενασχόλησής μου με τούτο το διαολόπραμα που με έχει συνεπάρει!!
Ευτυχώς πιστεύω ότι βρίσκομαι στο τέλος της εποχής της ηλεκτρονικής αποχαύνωσης και της επανόδου σε μια πρότερη ισορροπημένη κατάσταση με περισσότερο διάβασμα,όχι ηλεκτρονικό,σαφώς προτιμώ το βιβλίο!
Όσο για το βιβλίο ,τα δείγματα που είδα είναι αρκετά για να το προσθέσω στη λίστα των προσεχώς.
Καλό σου σαββατοκύριακο.

manetarius είπε...

25

χΑ!

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

kostaslogh
Πιστεύω ότι το συγκεκριμένο βιβλίο αξίζει την προσοχή μας.
Για την ισορροπία μας σε σχέση με τα βιβλία και την ηλεκτρονική ανάγνωση, όλοι πάνω κάτω τις ίδιες μεθόδους αποτοξίνωσης χρησιμοποιούμε.

μυστικοπαθής ατζέντης είπε...

manetarius
Μην κάνεις ζαβολιές, να παίρνεις ολόκληρο το σκεύασμα για να απαλλαγείς απο την εμμονή στις δεκάδες.

manetarius είπε...

@μυστικοπαθής ατζέντης
...25!

manetarius είπε...

Τιιιιιι... μόνο 28 σχόλια έχουτε εδώ μέσα;

(πάω να φωνάξω τα παιδιά!)

Επίκουρος Ιατρός Ψυχιατρικής είπε...

Την βάψατε αγαπητέ!

manetarius είπε...

ουχ... δε προηγούμενο ποστ έγραφα... λάλησα!